Stel: je zoekt als organisatie naar een geschikte plek voor een overdekte vrijmarkt. Een pand met een open structuur, waar je in de omgeving goed kunt parkeren en waar de eigenaar bereid is om qua huurprijs niet het onderste uit de kan te halen. Lastig! En dan is er in Nederland ook nog zoiets als het bestemmingsplan. Bestemmingsplannen zeggen in zijn algemeenheid dat er helemaal niets mag, tenzij de gebruiksregels van het bestemmingsplan het expliciet toestaan. Bestemmingsplannen zijn werend van aard, niet uitnodigend. En dus kan het zijn dat je als organisatie van een vrijmarkt wordt geconfronteerd met de beperkingen van zo'n bestemmingsplan terwijl het gebruik dat je beoogt een veel minder groot ruimtelijk effect heeft dan wat er maximaal is toegestaan. Concreet voor de locatie Noordkade 5 is het gebruik als bouwmarkt toegestaan en voor licht bedrijfsmatig/industrieel gebruik (zogeheten categorie 1 en 2 bedrijven). Bovendien is er nog een specifieke gebruiksbepaling van kracht ten behoeve van een groothandel in zand, grind, bouw- en houtmaterialen hetgeen overeenkomt met een categorie 3.2 bedrijf. Dat is vergelijkbaar met middelzware bedrijvigheid die je normaliter op een regionaal bedrijventerrein tegenkomt. Dat heeft toch duidelijk een groter ruimtelijk effect dan een vrijmarkt. Maar die vrijmarkt valt onder de bestemmingscategorie 'detailhandel' en die gebruiksmogelijkheid staat niet vermeldt in de gebruiksregels van het bestemmingsplan voor dit pand. En dus is het illegaal. En dan geldt als uitgangspunt dat de gemeente moet handhaven. Welkom in Nederland regelland!
Maar er zijn gelukkig mogelijkheden om de gebruiksregels van een locatie te wijzigen of tijdelijk te verruimen. Wil je een complete bestemmingsplanherziening voor een perceel? Dat kan. Voor de behandeling van de aanvraag wordt in de gemeente Meierijstad 8030 Euro in rekening gebracht. Dat is overigens een vrij gemiddeld bedrag in vergelijking met andere gemeenten. En dan moet je nog de nodige onderzoeken, rapporten en onderbouwingen aanleveren, dat kost ook al gauw duizenden Euro's. Waarom is dat zo duur, zou je denken? Omdat er heel veel aspecten moeten worden onderzocht door ter zake kundige bureau's. Die kunnen dat niet voor een paar tientjes, want het moet allemaal volgens protocollen en richtlijnen. Dat maakt het duur, maar ook wel weer gedegen. Het in behandeling nemen van de aanvraag biedt overigens geen enkele garantie dat het bestemmingsplan ook écht gewijzigd gaat worden. Het gemeentebestuur kan immers tot de conclusie komen dat die wijziging tóch niet zo'n goed idee is en de aanvraag afwijzen. Of de bestuursrechter zet er naar aanleiding van een beroepszaak een streep doorheen. Je krijgt je gemaakte kosten dan niet terug; helaas pindakaas. En dat alles om een regeltje gewijzigd te krijgen.
De VVD heeft de afgelopen jaren in de Tweede Kamer geprobeerd om die verstikkende regeldruk te verlichten. Er zijn daartoe kleine stapjes gezet, maar het werk is nog lang niet af. Sinds enige tijd is het dankzij de VVD mogelijk om voor kleine afwijkingen van het bestemmingsplan ('kruimelgevallen') een veel lichtere (en goedkopere) besluitvormingsprocedure te volgen. Wij lazen als VVD-fractie in Meierijstad dat er een aanvraag om een omgevingsvergunning is ingediend voor de locatie Noordkade 5 (zie link):
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2017-188555.html
Ziet die aanvraag op een toestemming voor gebruik van het pand ten behoeve van een vrijmarkt? Het gaat in ieder geval om het anders gebruiken van een gedeelte van een pand. Anders dus dan wat het bestemmingsplan toestaat. Zou daarbij de 'kruimelgevallenregeling' worden toegepast? Wij hopen van wel. Evenzogoed kost de behandeling van zo'n aanvraag 820 Euro, exclusief de aan te leveren onderbouwingen en rapporten. Wij als VVD-fractie schatten in dat het in totaal 2000 Euro kan gaan kosten voordat er een onherroepelijke vergunning is. Toch nog veel geld voor een papiertje! Laten we hopen dat de Vrije Markt Veghel middels deze vergunning legaal verder kan.
Overigens hadden de organisatoren van de Vrije Markt Veghel beter eerst ruimtelijkeplannen.nl geraadpleegd. Vul de postcode en het huisnummer in van de locatie waar je iets wil beginnen en je krijgt met een paar muisklikken te lezen wat er op die locatie mag. En dan weet je dat al het andere dus niet mag. Want artikel 7.1 van het ter plekke geldende bestemmingsplan luidt:
"Het is verboden de gronden en bouwwerken in strijd met de bestemming of in strijd met een gebruik waarvoor ingevolge de bepalingen van dit plan een omgevingsvergunning is verleend te (doen of te laten) gebruiken."
Niet echt 'klare taal', maar op basis daarvan is de dwangsom opgelegd. Het is maar dat u het weet.